Soms kom je op plekken waar je stil van wordt.

In mijn werk als kindercoach en kinderyogadocent spelen de natuur en de wisseling van de seizoenen een belangrijke en wezenlijke rol. In dat kader nam ik onlangs deel aan een tweedaagse training die zich richtte op het begeleiden in de natuur van kinderen die te maken hebben met verlies en rouw. De training vond plaats even buiten Hamburg en was georganiseerd door de academie van Kinderhospice Sternenbrücke. In dit hospice verblijven kinderen met een chronische of levensbedreigende ziekte. Soms gaan ze na een tijdje weer naar huis, maar meestal komen ze om hier te sterven. Deze laatste periode van hun leven brengen ze dan door met hun directe familieleden die gedurende deze tijd mogen wonen in het hospice. Ze worden daar liefdevol en intensief begeleid door een hechte groep professionals en vrijwilligers. Sternenbrücke is een warme, sfeervolle, huiselijke plek met een prachtige omringende tuin, grenzend aan een bosrijk natuurgebied. Ik was zeer onder de indruk van de sfeer van dit huis en de toewijding waarmee de begeleiders zieke kinderen en hun ouders bijstaan in een essentiële en hartverscheurende periode in hun leven. Het was de eerste keer dat deze training ‘Spiel- und Erlebnispädagogik in der Natur für Begleiter trauernder Kinder’ hier werd georganiseerd. Hoewel het hospice veel aandacht besteedt aan bijvoorbeeld het gezamenlijk maken van kunst als helende bezigheid, werd tot op heden nog niet structureel gebruik gemaakt van de omringende natuur als spirituele en helende omgeving. Workshopgever was Gertraud Burkhardt, natuurpedagoge en rouwbegeleidster met ruim 20 jaar ervaring als begeleidster van kinderen in een ‘Waldschule’ en buitenkinderopvang. Met een groep van ongeveer 20 personen, voornamelijk rouwbegeleiders en verpleegkundigen ondergingen we twee dagen de magische kracht van de natuur en beleefden we gezamenlijk vele speelse en kunstzinnige werkvormen die ook voor kinderen in de rouw geschikt zijn. Rouw wordt wel beschreven als  de ‘achterkant van liefde’ en is een normale en gezonde reactie op het verlies van een dierbare. Dat neemt niet weg dat een rouwproces een heftige ervaring is, zeker ook voor kinderen, en dat soms begeleiding nodig kan zijn om zelf gesterkt weer uit dit proces tevoorschijn te komen. Het simpelweg samen zijn in en beleven van de natuur kan daarbij helpen. De natuur is immers bij uitstek een spiegeling van de kringloop van leven en sterven, van groei en vergankelijkheid. Bovendien nodigt ze uit tot zintuiglijke ervaring en ontspanning, tot contemplatie en inkeer, tot vrijheid en geborgenheid. Al eeuwen zoeken mensen de natuur op wanneer zij een crisis te doorleven hebben en op zichzelf worden teruggeworpen. Ook nu was de impact van deze twee dagen zonder uitzondering op alle aanwezigen groot. De prachtige omgeving en de persoonlijke aandacht waarmee Gertraud ons tijdens de training begeleidde waren hartverwarmend. En het was ontroerend te beleven hoe sterk het effect kan zijn van het met aandacht en intentie, gezamenlijk of alleen, uitvoeren van eenvoudige handelingen en rituelen. Hoe scheppingskracht kan helpen helen, juist in situaties van verlies. Een van de deelnemers, een verpleegkundige, omschreef het als volgt: ‘Ik heb in mijn werk veel te maken met pijn en leed. Door hier gewoonweg te zijn, in de natuur en in het hier en nu, heb ik mijn essentie weer teruggevonden. Mijn hart is weer geopend. Ik voel me weer deel van een groter geheel’.

Een waardevolle ervaring. Het zou me een lief ding waard zijn als alle kinderen die te maken hebben met (naderend) verlies en rouw deze helende kracht van de natuur zouden kunnen beleven. En wat bijzonder dat dit kinderhospice het initiatief genomen heeft deze training te ontwikkelen.